รายงานสรุปกิจกรรมอบรม “ครูกล้าสอน” ชุดการเรียนรู้ที่ 3 “ครูผู้ออกแบบการเรียนรู้” โครงการพัฒนาสุขภาวะทางปัญญาด้วยชุมชนการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง 25 -29 ก.ค. 2561 ณ กนกรัตน์ รีสอร์ท อัมพวา จ.สมุทรสงคราม
ออกแบบการเรียน เปลี่ยนคำว่า “ต้องรู้” เป็น “อยากรู้”
กิจกรรมจัดอบรม “ครูกล้าสอน” ชุดการเรียนรู้ที่ 3 “ครูผู้ออกแบบการเรียนรู้” เป็นชุดการเรียนรู้สุดท้าย ในกิจกรรมหลักของโครงการพัฒนาสุขภาวะทางปัญญาด้วยชุมชนการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง ต่อจากชุดการเรียนรู้ที่ 1 “ครูผู้ตื่นรู้ในตน” (26 ก.พ. – 2 มี.ค.) และชุดการเรียนรู้ที่ 2 “ครูผู้ตั้งคำถามทรงพลัง” (19-22 เม.ย.)
ซึ่งได้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 25 – 29 ก.ค. 2561 ที่กนกรัตน์ รีสอร์ท อัมพวา จ.สมุทรสงคราม โดยมีครูอาจารย์ที่เข้าร่วมอบรม ทีมวิทยากรกระบวนการ 4 คน ทีมงานโครงการฯ และทีมสนับสนุนรวม 5 คน
ระยะเวลา 5 วันในชุดการเรียนรู้นี้ ได้ก่อให้เกิดผลของการเรียนรู้ ดังนี้
- ทบทวน สรุปเนื้อหาการเรียนรู้ รวมทั้งการนำไปปฏิบัติจริงจากชุดการเรียนรู้ครั้งที่ผ่านมา “ครูผู้ตั้งคำถามทรงพลัง” (ฝึกปฏิบัติจับคู่ “โค้ชชิ่ง”)
- เรียนรู้หลักการออกแบบกระบวนการเรียนรู้ ความสำคัญของการสร้างห้องเรียนที่เปี่ยมพลัง ใช้ความรักนำพาความรู้
- แลกเปลี่ยนเครื่องมือ และวิธีการกระตุ้นความสนใจ การเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสู่เนื้อหาผ่านเกม กิจกรรมเคลื่อนไหวร่างกาย เพื่อให้เกิดความตื่นตัวในการเรียนรู้
- ฝึกปฏิบัติออกแบบการเรียนรู้ ทดลองสอน สะท้อนการเรียนรู้ และถอดบทเรียนกระบวนการเรียนรู้
- สร้างพื้นที่แห่งการเรียนรู้ที่มีพลัง โอบอุ้มสนับสนุนช่วยเหลือ กัน เข้าอกเข้าใจไว้วางใจต่อกัน สร้างพลัง สานสัมพันธ์ในกลุ่มครูอาจารย์ที่เข้าร่วมอบรม “ครูกล้าสอน”
ด้วยเนื้อหาการเรียนรู้ที่เข้มข้น ลงรายละเอียดอิงหลักการเรียนรู้ Transformative Learning Design และให้ครูอาจารย์ที่เข้าร่วมอบรมได้ฝึกปฏิบัติออกแบบการเรียนรู้ และทดลองสอนจริง หลังจากนั้นได้มีการสะท้อนการเรียนรู้ และถอดกระบวนการให้เห็นถึงข้อดีข้ออ่อน ที่สามารถพัฒนาต่อไปได้ รวมทั้งใช้กระบวนการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนซึ่งเป็นครูอาจารย์มีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ในการแสดงความคิดเห็น ร่วมออกแบบ นอกจากทำให้ครูอาจารย์ที่ร่วมกิจกรรมได้เรียนรู้ตามเนื้อหาแล้ว ยังได้มีโอกาสทำงานร่วมกันเป็นทีม เกิดการเรียนรู้ในการทำงานระหว่างกัน ได้ใช้ทักษะการเรียนรู้จากชุดการเรียนรู้ก่อนหน้านี้ เช่น ทักษะการรับฟังอย่างลึกซึ้ง รับรู้ถึงความรู้สึก และความต้องการของตนเองและผู้ร่วมงาน การตั้งคำถามทรงพลังที่เชื่อมโยงกับชีวิตผู้เรียน เป็นการกระตุ้นให้เกิดความอยากรู้อยากเรียน และนำไปสู่การออกแบบการเรียนรู้ที่สามารถทำให้เกิดความสนใจจดจำและตราตรึง
ครูอาจารย์ที่เข้าร่วมอบรมได้ค้นพบศักยภาพภายในตนเอง ที่สามารถสร้างสรรค์ออกแบบการเรียนรู้ ด้วยการนำพาให้ผู้เรียนทำกิจกรรมการเคลื่อนไหวร่ายกายผ่านเกมที่สร้างความสนุก ผ่อนคลาย ทำให้ผู้เรียนคุ้นเคยกัน ไม่เป็นคนแปลกหน้าต่อกัน ก่อนนำเข้าสู่บทเรียน แม้ว่าครูอาจารย์หลายคนยังไม่คุ้นเคยกับการนำกิจกรรมการเคลื่อนไหวร่างกายเท่าใดนัก แต่ก็เปิดรับ และได้ทดลองทำ หลายคนเกิดความมั่นใจและมีพลังสร้างสรรค์ ทำให้การคิดออกแบบนำพาการเรียนรู้เข้าสู่เนื้อหาเกิดความสนุก น่าสนใจ เชื่อมโยงกับประสบการณ์ของผู้เรียน และทั้งหมดนี้ทำภายในเวลาที่กำหนด จึงเป็นสิ่งที่ท้าทายครูอาจารย์ที่เข้าร่วมอบรมเป็นอย่างยิ่ง
นอกจากนี้ กระบวนการพูดคุยสะท้อนการเรียนรู้อย่างจริงใจ และเปิดรับ รวมทั้งการถอดบทเรียนของกระบวนการเรียนรู้ ก็ทำให้ครูอาจารย์ที่ทำหน้าที่เป็นผู้ออกแบบการเรียนรู้ ได้ทบทวนใคร่ครวญกระบวนการของตัวเองไปพร้อมๆ กับการได้เห็นมุมมองอื่นๆ จากผู้เรียนที่สะท้อนความคิดเห็นอย่างจริงใจ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการนำไปพัฒนาการออบกแบบการเรียนรู้ให้ดียิ่งขึ้น
ในระหว่างการอบรม “ครูผู้ออกแบบกระบวนการเรียนรู้” ยังได้เชิญครูอาจารย์ที่เคยผ่านการอบรม “ครูกล้าสอน” เมื่อปีที่แล้วและก่อนหน้ามาร่วมแลกเปลี่ยนแบ่งปันประสบการณ์ความเปลี่ยนแปลงในตนเอง ตลอดจนการนำสิ่งที่ได้เรียนรู้ในจากการอบรม “ครูกล้าสอน” ไปใช้สร้างสรรค์นวัตกรรมการเรียนรู้ในห้องเรียนกันอย่างไรบ้าง หรือครูอาจารย์บางท่าน ก็นำการเรียนรู้ “ครูกล้าสอน” ไปต่อยอดขยายผล เช่น การจัดอบรมครูอาจารย์ภายในสถาบันของตนเอง หรือจัดกิจกรรมการเรียนรู้แก่นิสิตนักศึกษาในโอกาสต่างๆ
ช่วงท้ายของการอบรมนี้ยังได้มีกระบวนการให้ครูอาจารย์ที่เข้าร่วมอบรมมีส่วนร่วมในการเสนอความคิดเห็นที่เป็นประโยชน์ต่อการจัดอบรม
- การสร้างชุมชน “ครูกล้าสอน” ให้เกิดความเชื่อมโยงมีปฏิสัมพันธ์ก้นอย่างต่อเนื่อง เป็นชุมชนหรือพื้นที่เรียนรู้ที่มีความหมายและเกื้อกูลกัน
- กลุ่มเป้าหมายของการจัดอบรม เสนอให้มีความหลากหลาย ทั้งครูอาจารย์ในระบบ และนอกระบบ รวมทั้งครูอาจารย์ในระดับอื่นๆ นอกเหนือจากอุดมศึกษา
- ความคิดเห็นในหลักสูตรเนื้อหาการเรียนรู้ เสนอให้ออกแบบเนื้อหาให้ครูอาจารย์สามารถเข้าร่วมอบรมได้ง่ายขึ้น ให้มีครูอาจารย์มีทางเลือกการเลือกเข้าอบรมแต่ละชุดการเรียนรู้ได้มากกว่าที่เป็นอยู่
- การต่อยอดขยายผลไปสู่สถาบันการศึกษา และสังคมภายนอก เพื่อให้เกิดการขยายแนวคิด และการปฏิบัติไปสู่สังคมให้กว้างขึ้น